Kronik bronşit, yavaş ilerleyen ve yıllar boyunca sürebilen, sonucunda ciddi solunum yetmezliğine yol açabilecek bir hastalıktır. İki yıldan uzun süren ve zaman zaman tekrar eden balgam ve öksürük şikayetleri olan bir kişiye, verem gibi benzer belirtiler taşıyan diğer hastalık olasılıkları elendikten sonra kronik bronşit tanısı konur.

Kronik bronşitin nedenleri tam olarak belirlenememiştir. Ancak, solunum yolu enfeksiyonları, sigara dumanı ve çevre kirliliği gibi faktörlerin hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Bu faktörler sadece kronik bronşite değil, aynı zamanda yatkınlığı olan kişilerde diğer solunum yolu hastalıklarına da neden olabilir.

Hastalığın gelişiminde doğuştan gelen kişisel yatkınlıklar önemlidir, ancak kötü sağlık alışkanlıkları hastalığın ilerlemesinde belirleyici olabilir. Hava kirliliği ve sigara dumanı, bronş ağacında mukus üretimini artıran en önemli sebeplerdir. Bu faktörlere ek olarak enfeksiyonlar da bronş mukozasının hastalanma riskini artırır. Hava kirliliğine neden olan toz ve zararlı gazların, özellikle sanayi bölgelerinde, önemli bir etkisi vardır. Kükürtdioksit, amonyak, hidroklorik asit, aseton, hidrojen sülfür, asetik asit, hidroflüorik asit ve metal buharları oldukça zararlıdır.

Hava kirliliğinin önemini belirlemeye yönelik yapılan istatistiksel araştırmalar, kronik bronşit tanısı ile bu hastalıktan ölüm oranlarının artışı ve mevsimlik sis yoğunluğunun, özellikle havada bulunan kükürtdioksit ve duman ile karışarak smog miktarının artışı arasında yakın bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Kronik bronşitin en önemli belirtisi balgamlı ve şiddetli kuru öksürüktür. Balgam genellikle yutulabilir. Ateş genellikle hafiftir. Solunum zorlaşır ve nefes darlığı gibi solunum şikayetleri ön plana çıkar. Fiziksel efor sırasında nefes darlığı artar ve kişinin hareketlerini kısıtlayabilir.

Kronik bronşite bağlı olarak akciğerlerde meydana gelen değişiklikleri anlamak nefes darlığının sebeplerini anlamak açısından önemlidir. Bronşlarda hava geçişini sağlayan iç boşluk, mukus ve eksüda salgısının artarak birikmesi ve bronş duvarının damarlar içinden sızan sıvı nedeniyle şişerek kalınlaşması sonucu daralır. Kronik hastalık sürecinde bronş duvarındaki esnek liflerin yerini sert yapılı bağ doku lifleri alır. Bu nedenle esnekliği azalmış olan bronşlar solunum sırasında yeterince genişleyemez.

Ortaya çıkan bu değişiklikler solunum hareketlerine karşı direnç oluşturur ve akciğerlere giden hava akımı büyük ölçüde sınırlanır. Dinlenme sırasında vücut oksijen ihtiyacını karşılayabilirken, fiziksel efor sırasında bu denge bozulur ve yetersiz solunum gözlenir. Kronik bronşit hastaları fiziksel efor sırasında yeterli oksijeni sağlayamaz ve dolaşımdaki oksijen miktarı azalır. Bu durum nefes darlığına yol açar.

Tedavi sürecinde alınması gereken ilk önlem sigarayı bırakmaktır. Kronik bronşitin ilerlemesinde sigara kullanımının başlıca etken olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Uzun yıllar boyunca sigara kullanan bir hasta sigarayı azalttığında veya tamamen bıraktığında sabahları yaşadığı öksürük nöbetleri ve balgam kısa sürede ortadan kalkar, solunum kolaylaşır ve genel sağlık durumu hızla düzelir. Bu durumda sigaranın kronik bronşit üzerindeki etkisi, sigara tamamen bırakıldığında gözlenen sonuçlarla kanıtlanabilir.

Kronik bronşit hastalarının tedavi sürecinde kullandıkları ilaçlar hastanın ve hastalığın durumuna göre seçilmelidir. Balgamın akışkanlığını artırıcı ve yoğunluğunu azaltıcı ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca, bronş mukozasındaki iltihap için iltihap giderici ilaçlar tercih edilmelidir.

Kronik bronşit, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen ciddi bir hastalıktır. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde hemen bir sağlık profesyoneline başvurulmalı ve uygun tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.